Ululararası Af Örgütü-Yunanistan Seksiyonu

Yunan Vicdani Redçiler Birliği

Kıbrıs'ta Vicdani Red İnsiyatifi

Vicdani Red İçin Avrupa Bürosu (EBCO)

Uluslararası Savaş Karşıtları (WRI)

Türkiye Büyükelçiliği, Atina

Kıbrıs Büyükelçiliği, Atina

Yunanistan Başakanlığı, Atina

Yunanistan, Kıbrıs ve Türkiye Vicdani Red Hakkı İle İlgili
Uluslararası Standartları Tanımalı

Avrupa'nınbirçok ülkesinden, geçen hafta sonu Atina'da toplanan Vicdani Red ve İnsan Hakları örgülerinin temsilcileri, Yunanistan, Kıbrıs ve Türkiye'yi vicdani red hakkını Avrupa ve uluslararası standartlar düzeyinde tanımaya çağırdı.

Temsilciler vicdani red hakkının Birleşmiş Milletler¹ve Avrupa Konseyi'nin²de aralarında bulunduğu birçok uluslararası örgüt tarafından tanındığını Yunanistan, Kıbrıs ve Türkiye hükümetlerine hatırlattı. Daha derinlemesine konuyu irdelemek gerekirse, Güney Kore'den yapılan 2 kişisel başvuru sonucu, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komitesi vicdani red hakkının tanınmamasının din, vicdan ve düşünce özgürlüğünün ihlali olduğunu kabul etti.³

• 3421/2005 sayılı yasa ile Yunanistan vicdani red hakkını kabul etmiş olsa bile, yasanın kendisi ve uygulaması uluslararası standartların altındadır. Başvurular Savunma Bakanlığı ile sivil olmayan bir otorite tarafından değerlendirilmektedir. Başvuru hakkı, sınırlı zaman kısıtlamasına tabi olup, hizmet altındaki askerlere ve yedeklere verilmemektedir. Ayrıca, alternatif hizmetin süresi nerdeyse askerlik hizmet süresinin 2 katıdır ve cezai nitelik taşımaktadır. Son yıllarda, dini sebebe dayanmayan vicdani red başvurusu yapan kişilerin durumları Savunma Bakanlığı tarafından değerlendirilerek red edilmiştir ve bu kişiler yargılanmaktadırlar.
• Kıbrıs'ın her iki tarafında Vicdani Red hakkı ile ilgili durum çok farklıdır. Kıbrıs Cumhuriyeti zorunlu askerlik hizmetinde bulunacaklar için vicdani red hakkını tanırken, başvurular sivil bir otorite olmayan Savunma bakanlığına yapılmaktadır. Ayrıca, vicdani red hakkı mecburi hizmet altında olan ve profesyonel askerlere tanınmamaktadır. Kıbrıs'ın kuzeyinde ise askerlikle ilgili tüm işlemler Türkiye Ordusu tarafından yerine getirildiğinden vicdani red hakkı hiç bir şekilde tanınmamaktadır.
• Türkiye ise vicdani red hakkını tanımayan bir ülkedir. Vicdani redçiler sivil ölüme mahkum edilip, tekrarlanan bir şekilde hapis cezasına çarptırılmaktadırlar. vicdani redçi Halil Savda emre itaatsizlikten dolayı çarptırıldığı 6 aylık hapis cezasını doldurup 27 Temmuz 2007'de salıverilmesinin ardından 27 Mart 2008'de tekrardan tutuklandı. Halil Savda, şimdi firar suçundan dolayı 15.5 aylık hapis cezası çekmek zorunda ve aynı suçtan dolayı yeniden yargılanacak. Türkiye'de vicdani redçilere uygulanan tekrarlanan hapis cezaları Uluslararası Siyasi ve Medeni Haklar Sözleşmesini' açıkça ihlal eder, sözleşmenin 14. maddesinin 7. bendine göre "Bir ülkenin hukukuna ve ceza yargılama usulüne uygun olarak daha önce kesin biçimde mahkum olan veya beraat eden bir kimse aynı suçtan ötürü ikinci kez yargılanamaz ve cezalandırılamaz."⁴Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi vicdani redçi Osman Murat' Ülke'nin davasında Türkiye aleyhinde "uygulanan sürekli hapislik cezasının sivil ölüme yol açtığı ve bununda Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 3. maddesini ihlal ettiği kararını verdi.⁵

Ayrıntılar ülkeden ülkeye farklılaşsa da, 3 ülke vicdani red hakkının ihlal edilmesi ve vicdan özgürlüğü hakkının uluslararası ve Avrupa standartlarında uygulanmaması konusunda "birleşmiştir". Biz Türkiye, Kıbrıs ve Yunanistan'dan insan hakları ve vicdani red örgütleri temsilcileri olarak, 3 ülkeyi de taraf oldukları uluslararası antlaşmaları uygulamaya ve son olarak vicdani red hakkını bu standartlara göre şartsız tanımaya çağırırız.

İmzalayanar:

Uluslararası Af Örgütü-Yunanistan Seksiyonu

Yunan Vicdani Retçiler Birliği

Kıbrıs'ta Vicdani Red İnisiyatifi

Vicdani Red İçin Avrupa Bürosu (EBCO)

Uluslararası Savaş Karşıtları (WRI)

11 Nisan 2008

1 Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Komisyonu (1998), Karar, 988/77: Askerlik Hizmetinde Vicdani Red ve daha sonraki 2000, 2002 ve 2004 yılındaki kararlar

2 Avrupa Konseyi, R (87) 8 sayılı Bakanlar Komitesi Önerisi (1987),


3 İnsan Hakları Komitesi, CCPR/C/88/D/1321-1322/2004, 23 Ocak 2007


4 Working Group on Arbitrary Detention: Opinion No 36/1999 (TURKEY), Opinion No 24/2003 (ISRAEL). See also Human Rights Committee: General Comment No 32, CCPR/C/GC/32, 23 August 2007

5 ÜLKE ile. Türkiye, Başvuru no 39437/98, 24 Ocak 2006